مرکز حیدر علی‌اف (Heydar Aliyev) در باکو که طراحی آن توسط معمار برجسته زها حدید صورت گرفته، از سوی موزه طراحی لندن به عنوان برنده‌ی رقابت طراحی سال 2014 انتخاب شد. برای آشنایی بیشتر با این بنای زیبا ما را در ادامه‌ی این مطلب همراهی کنید.

این سازه که با خطوط انحنا داری که به نوعی امضا و مشخصه‌ی اصلی آثار حدید است مزین شده، به عنوان مرکز فرهنگی کشور آذربایجان تأسیس و از حالتی نمادین برخوردار است. این بنا که دارای یک موزه، تالار کنفرانس و فضای نمایشگاهی است، در پایتخت این کشور ساخته شده است. این پروژه اولین طرح معماری است که تا به حال موفق به دریافت این جایزه شده و حدید هم اولین زنی است که عنوان برتر این رقابت را از آن خود نموده است.

امسال و در جریان برگزاری هفتمین دوره برگزاری این رقابت از سوی موزه طراحی لندن، 70 کاندیدای ورودی شرکت داشتند که در گروه‌های معماری، طراحی، مد، مبلمان، گرافیک، تولید و حمل دسته بندی شده و همگی از خلاقیتی قابل توجه برخوردار بودند. پس از آنکه هیئتی از کارشناسان نفرات برتر هر گروه را انتخاب کردند، هفت فهرست نهایی آماده شد، فهرست‌هایی که برنده نهایی از میان آنها انتخاب  می‌شود. برنده برتر امسال این رقابت، مرکز حیدر علی‌اف بود که موفق شد طرح‌هایی همچون ماشین XL1 فولکس‌واگن و طرح صندلی خانوادگی کنستانتین گرچیچ (Konstantin Grcic) را شکست دهد.

زها حدید در بیانیه خبری اعلام کرد: «ما حقیقتاً از دریافت این جایزه غرق در شادی و سرور هستیم.»
نمای خارجی این مرکز از سویی به سمت بالا کشیده شده و از طرف دیگر به صورت معین چین‌ خورده، به طوری که در یک ردیف و در میان فواصل این چین‌ها، فضاهای عمومی مشخصی به وجود آمده‌اند. این فضاها هر کدام ورودی‌های خاص خود را دارند، ورودی‌هایی که به بازدید کنندگان خوش آمد گفته، آنها را صمیمانه پذیرفته و مستقیماً به داخل سازه هدایت می‌کنند. این یک چشم انداز معماری خاص است، جایی که مفاهیم یکپارچگی فضای سیال، به صورت واقعی نمود پیدا می‌کند، جایی که نوع جدیدی از فضای شهری را برای شهر باکو به وجود آورده  است.

این سازه از سوی هیئت داوران به دلیل طراحی زیبا و سکر آور و البته به عنوان چشم اندازی شفاف از یک نبوغ محض، مورد تمجید قرار گرفت.

با نگاهی کلی به این بنا درمی‌یابیم  نوع طرح و معماری آن، انحرافی است واضح  و مستقیم از خطوط معماری خشن و خشکی که عموماً بر معماری اتحاد جماهیر شوروی حاکم است. معماری به کار رفته در ساخت مرکز حیدر علی‌اف، نشان دهنده گامی است رو به جلو که در جهت خوش بینی بیشتر به آینده مدرن کشور آذربایجان برداشته شده است. در نمای کلی این بنا شاهد ردیف‌های شیشه و بتون هستیم که گویی در حال تقویت و حراست از یکدیگرند، همچنین این نما با معماری داخلی سازه نیز همخوانی داشته و حتی با بافت محیط شهری اطرافش نیز هم راستاست.
در کل این پروژه در نظر داشته نقشی تمام و کمال را در حیات روشنفکرانه شهر بازی کند. این بنا که در نزدیکی مرکز شهر ساخته شده، اهمیتی محوری در توسعه مجدد شهر باکو خواهد داشت.